ازدواج در سن پایین یکی از مسائل اجتماعی حائز اهمیت در جامعه امروز است. ازدواج در سن پایین علل مختلفی دارد، از باورهای سنتی خانواده‌ها گرفته تا فشار از سمت خود فرد. ازدواج در سن پایین به نوع افکار و باورهای خانواده و فرد درباره ازدواج و همسر آینده بستگی دارد. برخی از خانواده‌ها هستند که به دلیل نگرانی از مجرد ماندن فرزندان خود در آینده، آنها را مجبور به ازدواج در سن کم می‌کنند. اما برخی دیگر علیرغم میل باطنی خود به دلیل فشار فرزندان خود به ازدواج آنها رضایت میدهند.
دختران و پسرانی نیز هستند که ازدواج را راهی برای آزادی بیشتر و رسیدن به آرزوهای خود می‌دانند، به همین دلیل به سرعت تصمیم به این کار می گیرند و معمولاً نصیایح والدین و اطرافیان خود را نادیده می گیرند. اما این مسئله علیرغم فواید کم خطرات و پیامدهای منفی بسیاری در پی دارد. در ادامه به بررسی پیامدهای منفی ازدواج در سن پایین می‌پردازیم.
ازدواج در سن پایین دارای اشکال مختلفی است، مثلاً ازدواج دختری در سن پایین با مردی بزرگسال یا ازدواج دو نوجوان با هم. در هر صورت ازدواج در سن پایین در بازه سنی 13 تا 19 قرار دارد. عشق، مذهب، امنیت، ثروت، خانواده، فشار از سمت گروه همسالان، اجبار، دلایل اقتصادی و یا سیاسی، پیشرفت اجتماعی و دلایل فرهنگی از جمله عواملی هستند که در چنین ازدواج‌هایی دخیل هستند. براساس تحقیقات به دست آمده افرادی که در سنین پایین ازدواج می کنند در مقایسه با کسانی که در جوانی تن به ازدواج میدهند اغلب از زندگی خود رضایت ندارند، و احتمالاً این افراد تحصیلات اندک و جایگاه شغلی پایینی دارند.
امروزه بسیاری از نوجوانان تحت تاثیر تمایلات و گرایشات دنیای مدرن غربی قرار گرفته‌‌اند و سلبریتی‌ها چهره‌های سرشناس خارجی که در سن پایین ازدواج می‌کنند را الگو خود قرار میدهند. آنها فکر می‌کنند که مثل لیلی و مجنون تا آخر عمرشان عاشق هم خواهند ماند. حتی برخی از آنها به دور از چشم والدین خود فرار می‌کنند تا آنها را مجبور به دادن رضایت کنند.
ازدواج در سن پایین در بسیاری از فرهنگ ها، یک رسم و سنت است که دست به دست به افراد می‌رسد. مثلاً وقتی مادر بزرگ و مادر یک دختر هر دو در سن 14 سالگی ازدواج کرده باشند، این دختر نیز باید در همین سن ازدواج کند. در برخی از فرهنگ‌ها این باور وجود دارد که ازدواج دختر و پسر در سن پایین از بسیاری مشکلات مانند به گناه کشیده شدن آنها جلوگیری می‌کند، و پسران را مستقل تر بار می‌آورد و اینکه آنها مجبور نیستند تا سنین بالا، فرزندان حود را از لحاظ مالی تامین کنند.
برخی از خانواده‌ها بدلیل شرایط بد اقتصادی تن به ازدواج زود هنگام فرزندان خود مخصوصاً دخترانشان میدهند؛ یا به عبارت دیگر می‌‌توان گفت برای داشتن زندگی و شرایط مالی بهتر اصطلاحاً دختر خود را می‌فروشند، بدون اینکه غیر از وضعیت مالی به فاکتورهای دیگری توجه کنند.
امروزه در برخی از فرهنگ‌ها و خانواده‌ها به دلیل شرایط موجود در جامعه و روابط پیچیده بین دختران و پسران، برای حفظ پاکدامنی فرزندان خود مخصوصاً دخترانشان به ازدواج آنها در سنین پایین راضی می‌شوند که این علت هم از باورهای سنتی این خانواده‌ها و عدم آگاهی آنها از خطرات بعدی این ازدواج سرچشمه می‌گیرد.
زمانی‌که شما قصد ازدواج دارید، در ابتدا باید به درک مشترکی از نیازهای همدیگر رسیده باشید. به این منظور هر دوی شما باید برای شناخت خود و شناخت طرف مقابل‌تان به پختگی کامل رسیده باشید. از آنجا که در ازدواج‌های زود هنگام چنین درکی از سوی هیچکدام از زوجین دیده نمی‌شود، هر دو زوج بدلیل ناپختگی‌های هیجانی، خود محور هستند و صرفاً بدنبال برآورده کردن نیازهای شخصی خود هستند و نمی‌دانند که در زندگی بدنبال چه چیزی هستند و همین موضوع باعث می‌شود نزاع و اختلاف نظر در میان آنها شکل بگیرد.
سازگاری با زندگی جدید، در روابط زناشویی نقش مهمی دارد. بسیاری از افرادی که تن به ازدواج در سن پایین میدهند درک درستی از خواسته های خود و همسرشان ندارند. در نتیجه این افراد مجبور به زندگی در شرایطی می‌شوند که با آن سازگار نیستند و در نهایت مجبور به طلاق گرفتن می‌شوند.
اغلب مردانی که تصمیم به ازدواج در سن پایین می‌گیرند، از لحاظ مالی به استقلال نرسیده‌اند. بنابراین نیاز به پس انداز زیادی برای انجام مسئولیت‌های زندگی خود دارند. از آنجایی که این افراد معمولاً دارای سطح تحصیلات پایینی هستند فرصت‌های شغلی آنها نیز بسیار محدود خواهد بود. در شرایط کنونی کشور ما و با توجه به بالا رفتن سطح انتظارات دختران از همسر آینده‌شان، مسئله مالی باید از سوی پسرها در اولویت قرار بگیرد.
افرادی که اقدام به ازدواج در سن پایین می‌گیرند. مخصوصاً خانم‌ها، گاهاً تحصیلات خود را نیمه کاره رها می‌کنند. به طور معمول داشتن تحصیلات یک اصل اولیه برای هر زندگی است و از ناسازگاری‌های بعدی در رابطه زناشویی جلوگیری می‌کند؛ به همین دلیل افراد باید ابتدا تحصیلات خود را به اتمام برسانند و سپس تصمیم به ازدواج بگیرند. همانطور که ذکر شد، داشتن تحصیلات بالا لازمه داشتن یک شغل مناسب با درآمد کافی است که اغلب نوجوانان توجهی به آن ندارند.
افرادی که در سنین پایین ازدواج می‌کنند، هنوز آگاهی کافی نسبت به بسیاری از مسائل مهمی که در دوام زندگی زناشویی موثر است، ندارند. به عبارت بهتر دختر و پسر در سن پایین هنوز به بلوغ و پختگی عقلانی و هیجانی نرسیده‌اند و مهارت های زندگی مشترک را فرانگرفته‌اند و به عنوان یک زن و شوهر نقش‌ها و وظایف خود را نمی‌دانند. همین عدم آگاهی سبب می‌شود تا زوجین از یک دیگر ناراضی و در نهایت جدا شوند.
بارداری در سنین پایین به احتمال بیشتری مستعد سقط جنین است. زیرا زنانی که در سن پایین باردار می‌شوند نمی‌دانند که در دوره بارداری خود چه کارهایی را باید انجام دهند و از انجام چه کارهایی خودداری کنند.
ازدواج در سن پایین باعث می‌شود معمولا زوجین روش های اصولی تربیت فرزند را ندانند و در این راه با مشکلات زیادی روبرو شوند. زیرا هیچ کدام از آنها نمی توانند از پس سختی‌های ناشی از تربیت فرزند بربیایند.
پژوهش‌ها نشان می دهند که فرزندان مادرانی که هنوز نوجوان هستند به احتمال بیشتری از دبیرستان اخراج می شوند، و یا نمرات پایین‌تری می‌گیرند، وضعیت سلامتی آنها بیشتر از همسالانشان دچار مشکل می‌شود، و ممکن است در آینده نیز شغلی نداشته باشند و یا زود ازدواج کنند.
به طور معمول خانم‌ها بعد از ازدواجشان زیر فشارهای زندگی قرار می‌گیرند، و تمایل به کار بیرون از خانه را پیدا می‌کنند؛ در این صورت همسرانشان باید علاوه بر کار بیرون از خانه، آموزش‌هایی در زمینه تربیت و نگهداری از فرزند نیز ببینند. همین جابجا شدن وظایف و نقش‌ها می‌تواند یک اختلاف اساسی در زندگی ایجاد کند، زیرا هر دو نفر بر سر چیزی مصالحه می‌کنند که بیش از توان آنها می‌باشد.
ازدواج در سن پایین در ابتدا شاید برای افراد سرشاز از عشق و هیجان باشد اما با گذشت زمان نه چندان دور، آن روی خود را که وجود مشکلات فراوان است نشان می‌دهد. نداشتن درک درست از معنا و مفهوم زندگی، ناسازگاری با یکدیگر، نبود امنیت مالی، ناقص ماندن تحصیلات، نداشتن مهارت‌های صحیح زندگی، سقط جنین، تربیت نادرست فرزندان، و زندگی نامعلوم آنها در آینده بخشی از پیامدهای منفی ازدواج زودهنگام می‌باشد. چنانچه افراد به هر دلیلی قصد ازدواج در سن پایین را دارند بهتر است قبل از عملی کردن تصمیم خود حتماً از مشاوره و راهنمایی، مشاور متخصص در این زمینه کمک بگیرند تا میزان این خطرات را کاهش دهند.
