اختلال شخصیت پارانوئید نیز مانند اسکیزوئید در دسته اول یا دسته افراد عجیب و غیرعادی طبقه‌بندی می‌شود. حتماً شما نیز چیزهای درباره پارانوئید شنیده‌اید مانند اینکه این افراد شکاک و بدگمان هستند. در این مقاله بیشتر این اختلال شخصیتی را بررسی می‌کنیم.
در اختلال شخصیت پارانوئید فرد با ظن و شک رفتار و اعمال دیگران را تفسیر می‌کند، او رفتار اطرافیان را تهدیدآمیز، تحقیرآمیز و آسیب‌زننده برداشت می‌کند.
افراد مبتلا به این اختلال شخصیت نمی‌توانند اعتراف کنند و یا بپذیرند که چه احساسات منفی به دیگران دارند، ترس از سوء استفاده و خیانت در آنها بسیار قوی است و حتی اگر مورد اعتماد بودن اطرافیان ثابت شود که بازهم اعتمادی به آنها ندارند.
معمولاً از رفتار و گفتار بسیار عادی و معمولی اطرافیان برداشت شخصی و غلطی دارند که باعث می‌شود رنجیده و خشمگین شوند و تا مدت‌ها این احساس را درون خود نگه‌داشته و حتی پرورش دهند.
اولین نشانه‌های این اختلال در اوایل بزرگسالی با نشانه‌های مانند بدگمانی و سوءظنی که قابل اثبات نیست همراه است، سوءتعبیرهای مداوم از رفتار و نیت اطرافیان، بدجنس و بدخواه دانستن دیگران و نوعی بی‌اعتمادی مداوم بروز پیدا می‌کند.
اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) جزء گروهی از بیماری های اختلالات شخصیتی به نام “خوشه آ” است که شامل شیوه‌های عجیب و غریب و غیرعادی از تفکر می‌باشد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید از پارانویا یا بدگمانی، بی‌اعتمادی ناگهانی و سوء ظن به دیگران، حتی زمانی که هیچ دلیلی برای مشکوک شدن وجود دارد، رنج می‌برند. این اختلال معمولا در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و به نظر می‌رسد در مردان نسبت به زنان بیش تر رایج است.
اگر چه آزمایشی برای تشخیص اختلالات شخصیتی وجود ندارد، در صورت بروز علائم فیزیکی و جسمانی، پس از بررسی سابقه پزشکی و روان پزشکی و معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است از تست های تشخیصی مختلف برای تشخیص بیماری‌های جسمی که می‌توانند علت علائم باشند، استفاده کند.
اگر پزشک دلیلی برای علایم فیزیکی و جسمانی پیدا نکند، ممکن است فرد را به روان پزشک یا روانشناس یا متخصص مراقبت‌های بهداشتی که به طور خاص برای تشخیص و درمان بیماری‌های روانی آموزش دیده‌اند، ارجاع دهد. روان پزشکان و روان شناسان از ابزارهای مصاحبه و ارزیابی طراحی شده برای تشخیص اختلال شخصیت در افراد استفاده می‌کنند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید همیشه در حالت تدافعی هستند و معتقدند که دیگران به طور مداوم سعی در تحقیر آن ها، آسیب رساندن یا تهدید آن ها دارند. این باورها که به طور کلی بی اساس هستند و عادات سرزنش و بی‌اعتمادی نسبت به دیگران، ممکن است در توانایی فرد در تشکیل روابط نزدیک، تداخل ایجاد کند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید دارای علائم زیر هستند:
شیوع این اختلال بین 0.5 تا 2.5 درصد از کل جمعیت را در برمی‌گیرد. پارانوئید بین مردان شایع‌تر است و برخی معتقند شیوع بیشتری در گروهای اقلیت، مهاجران و سالمندان دارد. احتمال بروز این بیماری بین افرادی که در فامیل خود سابقه اسکیزوفرنی دارند بیشتر است.
تفکر و رفتارهای مرتبط با اختلال شخصیت پارانوئید می تواند در توانایی های فرد در حفظ روابط و عملکرد اجتماعی و شرایط کاری وی، اختلال ایجاد کند. در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید درگیر جنگ های قانونی و شکایت از افراد یا شرکت هایی هستند که تصور می کنند بر علیه آن ها هستند.
علت دقیق اختلال شخصیت پارانوئید شناخته شده نیست، اما به احتمال زیاد علت آن شامل ترکیبی از عوامل زیستی (ژنتیکی) و روانی است. این واقعیت که اختلال شخصیت پارانوئید در افرادی که بستگان نزدیک مبتلا به اسکیزوفرنی دارند، شایع‌تر است و نشان می‌دهد که ارتباط ژنتیکی بین این دو اختلال وجود دارد. تجارب دوران اولیه کودکی از جمله ضربه های فیزیکی یا عاطفی، نیز در ایجاد اختلال شخصیت پارانوئید نقش دارند.
ازآنجاییکه عواقب این بیماری می‌تواند فاجعه‌بار باشد درمان همه جانبه برای بهبود لازم است. برنامه‌های مانند خودیاری وکمک خانواده می‌تواند تاثیر مهمی داشته باشد.
ازآنجاییکه دارو احساس سوءظن و بدگمانی را در بیمار افزایش می‌دهد و احتمال ترک درمان وجود دارد، دارودرمانی چندان توصیه نمی‌شود. ولی اگر با شرایط خاصی که عوارضی مانند اضطراب شدید و یا توهم زندگی عادی فرد با مشکل مواجه کند برخی داروها برای فرد تجویز می‌شود.
یکی از موفق‌ترین و بهترین روش های درمانی برای اختلال پارانوئید روان‌درمانی است. به دلیل مشکلاتی که در برقراری ارتباط با دیگران دارند باید درمان این افراد جدی گرفته شود.
درمان و معالجه می‌تواند در کنترل و بهبود شک و سوءظن موثر واقع شود، البته درمان چنین افراد بسیار دشوار است زیرا حتی به پزشک و درمانگر خود نیز شک می‌کنند. این اختلال اگر بدون درمان باقی بماند و یا نیمه رها شود مزمن می‌شود.
ایجاد اندکی اعتماد بین درمانگر و حفظ همین میزان اعتماد نیز کار پیچیده‌ای است و نیاز به تحمل و دقت بسیار زیادی می‌طلبد. در بسیاری از موارد درصدی از بیماری در فرد باقی می‌ماند و این افراد نیاز به درمانی همه جانبه تا پایان زندگی دارند.
