خشم یکی از رفتارهای طبیعی انسان در برابر رفتارهای ناپسند دیگران یا شرایط استرس‌زا است. در واقع داشتن احساس خشم نسبت به یک فرد یا یک شرایط خاص، احساس بدی نیست. در صورتی احساس خشم بد تلقی می‌شود که پیامدهای ناگواری برای اطرافیان فرد داشته‌باشد و فرد نتواند آن را کنترل کند. برای مثال ممکن است فردی به هنگام عصبانیت و خشم، کنترل خود را از دست بدهد و حتی با اطرافیان خود درگیری فیزیکی داشته‌باشد.
اما این در حالی است که می‌توان با روش‌هایی خشم را کنترل کرد و به نوعی خشم سازنده داشت. خشمی که سازنده باشد شاید در نگاه اول یک عبارت منفی را در ذهن شما تداعی کند، اما در واقع نتیجه مثبتی به همراه دارد و به معنی استفاده درست از احساسات منفی است. در ادامه در رابطه با خشم‌های سازنده و مراحل آن بیشتر توضیح می‌دهیم.
خشم مانند سایر احساسات، یک احساس طبیعی بدن است اما گاهی ممکن است انسان را در شرایط احساسی پیچیده‌ای قرار دهد که عوارض و خسارات جبران‌ناپذیری برای او ایجاد شود. نکته مهم در هنگام بروز خشم، کنترل آن است که می‌تواند خشم را به یک خشم سازنده تبدیل کند. احساس خشم اگر کنترل نشود، می‌تواند روابط بین‌فردی ما را تحت‌تاثیر قرار دهد و آن‌ها را مختل کند. معمولا احساس خشم به دلایل زیر ایجاد می‌شود:
این عوامل، تنها بخش کوچکی از دلایل برانگیختن احساس خشم در افراد هستند. مهم‌ترین نکته در مقابله با احساس خشم، توانایی کنترل‌کردن آن است. کنترل خشم باعث می‌شود تا فرد به جای بروز خشم به شکلی مضر، آن را به شکلی سازنده ابراز کند. خشم سازنده از بسیاری از عوارض ناگهانی احساس خشم جلوگیری می‌کند.
خشم یکی از احساسات طبیعی ما است و ممکن است در طول روز بارها و بارها این احساس را تجربه کنیم. احساس خشم به خصوص در افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند بیشتر است، حتی گاهی ممکن است به دلایل کاملا بیهوده این احساس را تجربه کنیم. بسیاری از خشم‌ها، احساساتی مخرب برای فرد و اطرافیان او هستند. اما در مقابل خشم مخرب، خشم سازنده وجود دارد که به‌نوعی می‌تواند برای فرد شفابخش نیز باشد.
همان‌طور که می‌دانید بسیاری از ما هنگام عصبانیت و خشم، کنترل خود را از دست می‌دهیم و ممکن است دست به انجام کارهایی بزنیم که مطابق معیارهای ما نیستند و فقط در اثر عدم کنترل خود آن‌ها را انجام داده‌ایم. امروز می‌توان با کمک روش‌هایی خشم مخرب را به خشمی سازنده تبدیل کرد.
احساس خشم معمولا باعث می‌شود تا با انجام کاری یا نشان‌دادن یک واکنش، به اطرافیان و خانواده خود بفهمانید که در آن شرایط چه چیزی نیاز دارید و چه انتظاری از آن‌ها دارید. اما آیا درخواست نیازهایتان به شکل داد‌زدن و فریادکشیدن، چه تاثیری در رسیدن شما به نیازها و خواسته‌هایتان دارد؟
در مقابل فرد خشمگین، خانواده و دوستان او هستند که ممکن است او را درک کنند و با او درست رفتار کنند، یا ممکن است برعکس باشد و اطرافیان فرد با او مقابله و لجبازی کنند. در نتیجه وقتی خشم خود را به شکل مخرب و دعوا ابراز کنید، هیچ نتیجه و سودی عاید شما نخواهد شد.
اما اگر خشم شما خشمی سازنده باشد، می‌تواند شما را به خواسته‌تان برساند. اما اگر خشم خود را به شکل سازنده و هدفمند بروز دهید، می‌توانید زودتر به اهدافتان برسید. همچنین به تدریج که مهارت تبدیل خشم مخرب به خشم سازنده را به کار می‌گیرید، درک جدید و نویی از احساسات مختلف خود و اطرافیانتان به دست خواهید آورد و در نتیجه روابط مختلف خود را استحکام و دوام می‌بخشید.
اگر بتوانید خشم خود را به خشم سازنده تبدیل کنید، می‌توانید کنترل شرایط و اوضاع را در دست خود بگیرید. برای مثال فرض کنید در یک مهمانی با دوست خود هستید و دوستتان به شوخی یکی از نقاط ضعف یا مشکلات شما را در جمع بازگو می‌کند. خب احساس خشم و عصبانیت در این موقعیت، یک احساس کاملا طبیعی است. اما نکته مهم این است که نگذارید یک جمله و یا یک اشتباه دوستتان، تبدیل به یک خشم مخرب شده و رابطه چند ساله شما را خراب کند. اگر راهکارهای کنترل خشم را بلد باشید، می‌توانید شرایط را در دست خود بگیرید و قبل از انجام هر اقدامی راجع‌به نتایج آن و همچنین علت خشم خود فکر کنید.
سپس به جای انجام اقدام اشتباه ناشی از احساس خشم، با دوست خود صحبت کنید و احساسی را که تجربه کردید با او در میان بگذارید. صحبت‌کردن راجع‌به موضوع خشم از برداشت اشتباه جلوگیری می‌کند. حتی صحبت‌کردن راجع‌به این مساله می‌تواند رابطه شما با دوستتان را استحکام بخشد.
توانایی کنترل خشم و تبدیل خشم مخرب به خشمی سازنده، یکی از مهارت‌هایی است که کمک‌های زیادی به زندگی فردی و اجتماعی ما می‌کند. برای کسب مهارت خشم سازنده، باید صبور باشید و زود از کوره در نروید. سپس برای ابراز خشم به شکلی سازنده، مراحل زیر را به هنگام احساس خشم دنبال کنید:
