مقدمه
روانشناسی ارتباط چیست؟ چرا بیشتر مردم فکر می‌کنند افرادی که در یک کشور و یا حوزه فرهنگی یکسانی زندگی می‌کنند، با یک زبان یکسان صحبت می‌کنند؟ هرچند که به ظاهر این موضوع واقعیت دارد و شما کلمات یکسانی را با اطرافیان خودتان منتقل می‌کنید، اما روانشناسی ارتباط اعتقاد دیگری داشته و نگاه متفاوتی به زبان هر فرد برای صحبت کردن دارد. روانشناسی ارتباط معتقد است که انسان‌ها به روش‌های متفاوتی به درک جهان می‌پردازند و قالب فکری متفاوتی با یکدیگر دارند. در نتیجه هرچند به عنوان مثال دو نفر با زبان فارسی با یکدیگر صحبت می‌کنند، اما انتقال پیام بین این دو نفر ممکن است براساس نظام حسی متفاوتی که دارند، با یکدیگر تفاوت زیادی داشته باشد.
اهمیت این موضوع را با یک مثال بیان خواهیم کرد. اگر کمی به خاطرات ارتباطات خود با دیگران فکر کنید، حتما نمونه‌ای از این مثال را تجربه کرده‌اید. به عنوان مثال فرض کنید در شرایطی با یک نفر در حال صحبت کردن هستید. اما متوجه می‌شوید که آن شخص هرچند معنی تک تک کلمات شما را می‌داند، اما مفهوم صحبت‌های شما را متوجه نمی‌شود. در نتیجه هرچند شما در تلاش هستید تا نظر شخص مخاطب را به موضوعی جلب کرده و او را خوشحال کنید، اما آن فرد برداشت دیگری از صحبت‌های شما داشته و حتی از شما و سخنان شما ناراحت می‌شود. اگر در این مثال شما می‌توانستید با همان زبان فرد مخاطب صحبت کنید، حتما نتیجه بهتری را از این ارتباط کسب می‌کردید.
روانشناسی ارتباط به ما یاد می‌دهد که می‌توانیم با کمی تلاش زبان فرد مقابلمان را بشناسیم. اگر نظام حسی یک فرد را بتوانید بشناسید، می‌توانید اطلاعات خود را با او به شیوه‌ای رد و بدل کنید که طرف مقابلتان سخنان شما را با توجه به نحوه عملکرد ذهن خود بهتر درک کند. برای پی بردن به نظام حسی طرف مقابلتان لازم نیست کارهای عجیب و غریبی انجام دهید، فقط لازم است تا به رفتار آنها با دقت بیشتری توجه کنید و سخنان آنها را به صورت کامل و دقیق بشنوید.
روانشناسی ارتباط افراد را بر اساس نظام حس هرکدام به چهار دسته تقسیم می‌کند. به خاطر داشته باشید که هر فرد ممکن است علائمی از خود نشان دهد که شما فکر کنید در بیش از یک دسته از موارد نظام حسی قرار می‌گیرد. باید بدانید که این موضوع یک اتفاق رایج است. در این موارد باید فرد را براساس الگویی که بیشتر رفتارهای او در آن دسته قرار می‌گیرد، دسته بندی کنید.
افرادی که در این دسته قرار می‌گیرند، به تصاویر اهمیت زیادی می‌دهند. اشخاصی که در دسته زبان دیداری قرار می‌گیرند اصولا در حال صحبت کردن از عبارات و جملاتی استفاده می‌کنند که به دیدن و تصویرسازی مرتبط است. نمونه‌هایی از عبارات پر کاربرد برای این افراد را در ادامه مشاهده خواهید کرد:
روانشناسی ارتباط بیان می‌دارد که در کنار کلمات و عبارات، این افراد در رفتار خود نیز نشانه‌های خاصی دارند. در بیشتر مواقع این افراد سرعت حرف زدن زیادی دارند، دست‌های خود را زیاد حرکت می‌دهند و در زمان صحبت کردن به سمت بالا نگاه می‌کنند.
برای اشخاصی که نظام حسی آنها در دسته زبان شنیداری قرار می‌گیرد، صدا اهمیت زیادی داشته و به این حس اهمیت زیادی می‌دهند. به همین دلیل عبارات و جملات آنها اصولا پر از کلمات مرتبط با اصوات و صدا است. در ادامه جملاتی که برای فردی با زبان دیداری مثال زده بودیم را برای اشخاصی با زبان دیداری تکرار می‌کنیم:
اگر رفتار فردی با زبان شنیداری را بررسی کنید خواهید دید که این افراد آرام اما با صدایی قدرتمند صحبت می‌کنند. اشخاصی با زبان شنیداری اصولا وقتی فکر می‌کنند به اطراف خود زیاد نگاه می‌کنند و از دست‌های خود برای ژست گرفتن بیشتر استفاده می‌کنند.
سومین دسته از افرادی که به بررسی آنها می‌خواهیم بپردازیم، افرادی با زبان لمسی هستند. روانشناسی ارتباط می‌گوید که این افراد به حس لامسه و لمس کردن اهمیت زیادی می‌دهند. در نتیجه در جملات و عباراتی که در صحبت‌های خود استفاده می‌کنند، از واژه‌های احساسی و هیجانی استفاده می‌کنند. مثلا می‌گویند:
اگر بخواهید تا لحن صحبت و حرکات این افراد را تشخیص بدید، باید بدانید افرادی که در دسته زبان لمسی قرار می‌گیرند، اصولا در زمانی که فکر می‌کنند به سمت پایین نگاه کرده و یا به سمت راست نگاه خود را متمایل می‌کنند. این اشخاص شمرده صحبت‌های خود را انتقال داده و صدای آنها عمق محسوسی دارد. در بیشتر مواقع این افراد خود یا لباسشان را بیش از سایرین در زمان صحبت کردن لمس می‌کنند و دست‌های خود را در حالتی که پایین است زیاد حرکت می‌دهند.
تقریبا این دسته با سه دسته زبان تصویری، زبان شنیداری و زبان لمسی تفاوت پررنگی دارند. این افراد مفهوم و معنای کلمات برایشان اهمیت زیادی دارد. برخلاف سایرین، این دسته از حواس خود برای ارتباطات استفاده نمی‌کنند. جملاتی که این افراد در صحبت‌هایشان استفاده می‌کنند در بیشتر مواقع یک بار منطقی با خود به همراه دارد. به عنوان مثال به جملات زیر دقت کنید:
همانطور که گفته شد این افراد از حواس پنجگانه در ارتباطات استفاده نمی‌کنند. بهترین راه شناخت این دسته از روی جملات و عبارات مورد استفاده آنها است.
اگر فردی که می‌خواهید با او ارتباط برقرار کنید در دسته خود شما قرار داشته باشد، شما به راحتی می‌توانید با او صحبت کرده و نظرات خود را به وی منتقل کنید. اما اگر بخواهید در زمان صحبت کردن با فردی که نظام حسی متفاوتی دارد، از زبان او استفاده کنید، کار سختی را در پیش دارید. هرچقدر بیشتر به رفتار و کلمات این فرد توجه کنید، به شما کمک بیشتری خواهد کرد تا در روانشناسی ارتباط موفق شده و بتوانید به زبان خود او با وی ارتباط موثری را برقرار کنید.
