درمان صرع با نوروفیدبک یکی از بهترین روشهای درمان برای کنترل این بیماری محسوب میشود. بیماری فرد مبتلا به صرع در روش نوروفیدبک بدون عوارض جانبی قابل کنترل میباشد. در این مقاله با بیماری صرع و تاثیر نوروفیدبک در درمان آن آشنا خواهید شد.
همانطور که میدانید تمام بیماران توسط دارو کنترل نمیشوند و حدود 30 درصد موارد بیماران نسبت به داروها مقاوم هستند، هنگامیکه دارو به درمان جواب ندهد، مجبور میشویم از روش دیگری استفاده کنیم که گزینه بعدی روش جراحی میباشد. اما از آنجا که انجام عمل جراحی یک روش تهاجمی است و علاوه بر آن هزینه بالایی دارد و مهمتر از همه این روش در تمام موارد نتیجهبخش نیست، در ضمن برای تشخیص دقیق محلی از مغز که تشنجزا میباشد و برداشتن دقیق آن ناحیه با روش جراحی کار سادهای نیست و نیاز به دستگاههای پیشرفته دارد که این عوامل سبب محدودیت استفاده از جراحی در درمان صرع شده است. روش آخر درمان صرع نوروتراپی یا اصلاح و تنظیم نورونها میباشد.
صرع یک نوع بیماری مزمن و چهارمین بیماری شایع در جهان میباشد. این بیماری در طبقهبندی بیماریهای مغز و اعصاب قرار میگیرد و در دسته بندی بیماریهای عصبی نیز، یکی از شایعترین اختلالات است. حدود ۱٪ درصد از جمعیت مردم جهان (۶۵ میلیون نفر) به بیماری صرع مبتلا هستند و تقریباً ۸۰٪ موارد در کشورهای در حال توسعه روی میدهند.
بیماری صَرع یا epilepsy یک اختلال سیستم عصبی مرکزی (اختلال نورولوژیکی) است که در آن فعالیت مغز مختل شده و موجب تشنج میگردد. فرد مبتلا به صرع، ممکن است بدون دلیل خاصی مثل افت قند خون، تب، کمبود کلسیم و غیره مکرراً دچار حملات تشنج شود. نام دیگر صرع تشنج است که یک علامت میباشد نه بیماری.
در واقع صرع یک نوع اشکال در کار مغز است، که نشانه آن میتواند حملات صرعی ناگهانی و تکرارشونده، حملاتی کوتاه مدت از رفتار غیرطبیعی، تغییر در وضعیت هوشیاری، یا حرکات غیرطبیعی باشد. در برخی موارد فرد به صورت ناگهانی به زمین میافتد، دست و پاهایش سفت شده و از هوش میرود. بعد از چند ثانیه نیز فرد شروع به دست و پا زدن میکند، پس از آن کاملاً به حالت اغما رفته و هیچ واکنشی بروز نمیدهد و قادر به شنیدن هیچ صدایی نمیباشد.
بنابراین با یک حمله تشنج نمیتوان گفت فرد به بیماری صرع مبتلا شده است. اما اگر بدون وجود علت و یا بعد از کنترل و یا رفع عوامل، حملات تشنج باز هم تکرار شود آن موقع میتوان بیماری صرع را مطرح کرد. تشنج علائم متفاوتی دارد. ممکن است برخی از افراد مبتلا به صرع مرتباً دستها یا پاهای خود را به صورت ناگهانی تکان دهند در حالی که برخی دیگر شاید هنگام تشنج چند ثانیه به جایی خیره شوند.
همچنین در برخی از افراد مبتلا به صرع، حملات تشنج میتواند به دنبال یک محرک حسی مثل نور شدید بروز کند و گاهی هم هیچ عامل شروع کنندهای برای این بیماری وجود ندارد.
بیماری صرع تقریباً در نیمی از مبتلایان، علت مشخصی ندارد. در افراد دیگر ممکن است این بیماری ناشی از فاکتورهای مختلفی باشد از جمله:
علائم تشنج به ترتیب مراحل به صورت زیر میباشد:
شاید درمان قطعی برای صرع وجود نداشته باشد، اما میتوان حملات آن را کنترل کرد. همان طور که از علل صرع مشخص است، با بر طرف کردن علت زمینهای آن میتوان درصد قابل توجهی از موارد صرع را کنترل و یا درمان کرد. البته تمامی انواع صرع مادام العمر نیستند و اکثر افراد تا جایی بهبود مییابند که دیگر نیازی به دارو ندارند.
همانطور که در اشاره کردیم از بین تمام افرادی که دچار اختلال صرع هستند، تنها بیماری دو سوم از آنها را میتوان با دارو کنترل کرد. ولی مابقی بیماران به درمان داروئی جواب نمیدهند. همچنین مصرف دارو برای مدت طولانی خالی از عوارض داروئی نیست. وقتی درمان با دارو موثر نباشد، گزینه بعدی انجام عمل جراحی است. که متاسفانه آن هم علیرغم اینکه عمل سنگینی میباشد بطور محدود موفقیت آمیز است.
تا سالهای اخیر بیماران مبتلا به صرع و تشنج مجبور بودند، برای کنترل این بیماری در تمام طول عمر به طور مرتب از دارو استفاده کنند. خوشبختانه تحقیقات اخیر ثابت کرده است که درمان صرع با نوروفیدبک میتواند در مورد بیماران موثر واقع شود. از آنجا که این روش درمانی، هیچگونه عارضهای ندارد، تعداد حملات صرع را کاهش میدهد و از شدت تشنجات کم میکند، یا اینکه حملات در بیشتر موارد به کلی قطع میشود.
۷۰ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به صرع با استفاده از روش نوروفیدبک کاملاً درمان میشوند. در مواردی که دارو درمانی اثر گذار نباشد، روش نوروفیدبک می تواند فرد مبتلا به بیماری صرع را به طور کامل درمان کند.
علاوه بر این در درمان این بیماری، درمانهای غیر دارویی از اهمیت زیادی برخوردار است. چراکه داروها در این بیماری عوارض شدیدی همچون خستگی و کوفتگی بدن، سرگیجه، افزایش وزن، مشکلات حافظه و تمرکز، راشهای پوستی، افسردگی و… را به همراه دارد.
حملات صرعی ناشی از فعالیت سلولی بیش از حد و غیرعادی عصب کورتیکال یا غشایی در مغز اتفاق میافتد. تایید بیماری صرع با گرفتن نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی امکانپذیر میباشد.
صرع یک بیماری نیست بلکه فقط نشانهای است که میگوید بخشی از مغز کار خود را به خوبی انجام نمیدهد. زمانی که مغز به طور طبیعی کار کند امواج الکتریکی از خود تولید میکند، که این امواج مانند الکتریسته در مسیر اعصاب مغزی عبور میکند.
در حالت صرع، یک سری از این تشنجها و طوفانهای الکتریکی در مغز به طور مرتب و با فاصله زمانی خود به خود ایجاد شده و خاموش میشوند. علائم و نوع تشنج و صرع توسط این طوفان الکتریکی بسته به محل خود در مغز تعیین میشوند.
روش درمان صرع با نوروفیدبک برای یادگیری کنترل آگاهانه حالتهای مغزی کاربرد دارد. با این روش میتوان با تکرار صوتی یا تصویری، امواج مغزی را به سمت فرکانس دلخواه هدایت کرد و الگوی فعالیت مغزی را تغییر داد.
از آنجا که این روش یک روش آموزشی است، فرد یاد میگیرد الگوی فعالیت مغزی خود را چگونه تغییر دهد. این تغییرات در ابتدا برای مدت کوتاهی پایدار هستند، ولی دائمی شدن این تغییرات با انجام تمرینات و آموزش امکانپذیر است.
طی روند درمان با دستگاه نوروفیدبک، درمانگر بر روی افزایش و تقویت موج SMR و کاهش امواج آهسته مغزی متمرکز میشود.