اضطراب و استرس واکنش طبیعی افراد در مقابله با تنش‌ها و تجربیات تلخ عاطفی و احساسی می‌باشد که هر فردی ممکن است در زندگی روزمره خود با آن مواجه شود. در واقع به تناسب اضطراب، زندگی افراد دچار افت کیفیت و نوسان میشود. بنابراین اضطراب هم به لحاظ روحی و هم به لحاظ فیزیکی به فرد آسیب وارد می‌کند.
نوروفیدبک، نوع خاصی از بیوفیدبک می‌باشد. نوروفیدبک بر روی سیستم عصبی مرکزی و مغز متمرکز میشود تا تنظیم و تثبیت عصب را بهبود بخشد. از آنجا که تعدیل فعالیت مغز می‌تواند بر تغییرات رفتاری تأثیر بگذارد، بیمار را آموزش می‌دهد تا با استفاده از فناوری رایانه، الگوهای امواج مغزی ضعیف شده را بهبود ببخشد. نوروفیدبک برای درمان بیماران مبتلا به اختلالات روانی نیز به کار گرفته میشود و همچنین روشی بسیار موثر برای درمان اضطراب می‌باشد.
بیوفیدبک یک روش درمانی روانشناختی غیرتهاجمی می‌باشد که دارای یک سیستم کنترل بیومانیتور و سنسورها به منظور اندازه گیری، تقویت و بازخورد اطلاعات است که فرد را قادر می‌سازد که چگونه فعالیت فیزیولوژیکی (مانند تنفس، تغییر ضربان قلب، جریان خون و فشار خون) را تغییر دهد. در نتیجه می‌تواند سلامت و عملکرد را بهبود بخشد.
نکته قابل توجه در رابطه با اضطراب این است که اختلالات اضطراب تفاوت‌های قابل توجهی با تنش یا واکنش‌های عادی عصبی استرس دارد. چرا که اختلالات اضطرابی، ترس یا اضطراب بیش از حد را به دنبال دارد. یکی از رایج‌ترین اختلالات در بین بیماری‌های روحی و روانی، اختلالات اضطرابی است که تقریباً چیزی در حدود 30 درصد از افراد را درگیر کرده است.
اختلالات اضطراب همانند دیگر امراض روحی قابل درمان است و جای هیچ گونه نگرانی از بابت عدم درمان آن وجود ندارد. به طوری که فرد بعد از درمان می‌تواند دوباره به زندگی طبیعی خود باز گردد. برای درک بیشتر موضوع پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
افرادی که دچار اضطراب می‌شوند ممکن است از لحاظ فیزیولوژیکی دچار تنگی نفس، افزایش ضربان قلب، لکنت زبان، گرفتگی عضلات، احساس فشار در قفسه سینه و رنگ پریدگی شوند. نمی‌توان به طور قطع اظهارنظر کرد که افراد تا چه میزان اضطراب را تجربه میکنند و همچنین نمی‌توان گفت که همه افراد در شرایط یکسان دچار اضطراب می‌شوند!!
زمانی که برای درمان اضطراب به پزشک متخصص مراجعه کنید در ابتدا پزشک سعی می‌کند تا نوع اضطراب را تشخیص دهد، تا برحسب نوع اضطرابی که درگیر آن شده‌اید، بهترین روش درمانی را برای رفع اضطراب شما انتخاب نماید. طبق پژوهش‌های بالینی روانشناسان، اضطراب به چند نوع تقسیم میشود که شامل موارد زیر می‌باشد:
در این مورد شخص بدون هیچ دلیلی، کمی غیرمعمول دچار تنش شده است و استرس ذهن او را درگیر می‌کند.
شخصی که دچار اختلال هراس شده است، به طرز وحشتناکی دچار ترس نیز میشود. در این نوع اختلال، هراس به او غلبه کرده است و حتی در مواردی دچار حمله وحشت نیز میشود. هنگامی که فرد دچار حمله وحشت میشود دچار علائم فیزیکی خاصی نیز خواهد شد. توجه داشته باشید این علائم برای همه افراد یکسان نخواهد بود. برخی از این علائم در افراد دچار اختلال هراس به صورت زیر مشاهده شده است:
فوبیای اجتماعی یا اختلال اضطراب اجتماعی، زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در محیط‌های اجتماعی در مواجه با افراد، به طور غیرعادی دچار استرس شود. به طوری که حتی بعضی از افراد در این مواقع دچار لکنت زبان هم می‌شوند. حتماً با خود می‌پرسید چرا افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی به یکباره تسلط خود را از دست می‌دهند و استرس بر آنها غلبه می‌کند؟ در واقع این افراد در ذهن خود نگران این هستند که دیگران آنها را مورد تمسخر و یا مورد قضاوت قرار دهند و یا اینکه مورد رضایت دیگران نباشند. در نهایت در برخورد با آنها احساس خجالت میکنند.
افرادی که اضطراب افراطی را تجربه میکنند، نسبت به یک شی یا موقعیت خاصی دچار اضطراب خاصی می‌شوند. به طور مثال بعضی از افراد در مواجهه با حیواناتی از جمله سگ یا گربه ترس وحشتناکی به آنها دست می‌دهد و یا ممکن است ترس از هواپیما را داشته باشند. بنابراین این افراد سعی می کنند از این موقعیت‌ها دوری کنند تا گرفتار اضطراب نشوند.
در این حالت افراد ممکن است در مکانی قرار بگیرند که به هنگام حوادث طبیعی مثلاً زلزله و یا سیل امکان فرار یا درخواست کمک از دیگران برایشان سخت باشد، در این صورت دچار ترس شدیدی می‌شوند.
یکی از زیرشاخه‌های اختلال اضطراب، اختلال اضطراب جدایی است. این ترس زمانی رخ می‌دهد که شخص از فردی که با او ارتباط عاطفی شدیدی داشته است، جدا میشود. نکته جالب توجه این است که تنها کودکان نیستند که اختلال اضطرابی جدایی را تجربه میکنند بلکه این مورد در بزرگسالان هم مشاهده شده است.
اختلال سکوت انتخابی یکی دیگر از انواع اختلال اضطرابی می‌باشد. در این مورد فرد با وجود اینکه دارای قدرت تکلم است اما در هنگام قرار گرفتن در موقعیت‌های خاص یا به هنگام مواجه با برخی از افراد قادر به تکلم نیستند، در این صورت سکوت را بر می‌گزینند.
این مورد از اختلال اضطراب، سندرومی است که به هنگام استفاده از برخی داروها و یا برعکس به هنگام ترک برخی داروها تنش و اضطراب در فرد ایجاد می‌کند.
در مقالات پیشین به تعریف کامل نوروفیدبک و اینکه چه کاربردی دارد اشاره کرده‌ایم؛ نورفیدبک در واقع آموزش مستقیمی مغز توسط خود مغز به منظور دریافت بازخورد بهتر و در نتیجه عملکرد بهتر می‌باشد. در روش درمان با نوروفیدبک عملکرد مغز لحظه به لحظه مورد مشاهده قرار می‌گیرد. و این اطلاعات در اختیار شخص تحت درمان قرار می‌گیرد تا بداند که آیا عملکرد مغز او بازخورد بهتری را داشته است یا خیر؟ به منظور کسب نتایج بهتر در این روش به مغز پاداش داده میشود. این یک فرآیند مرحله به مرحله بوده است و بر تمامی عملکردهای مغز تاثیر می‌گذارد که قابل اندازه گیری و ثبت می‌باشد.
در فرآیند درمان با نورفیدبک قطعاتی به اسم حسگر بر روی پوست سر بیمار قرار می‌گیرد. کارکرد این حسگرها به این شکل است که فعالیت‌های الکتریکی مغز را ثبت میکنند و به شکل امواج مغزی به بیمار نشان داده میشود تا از کیفیت عملکرد مغز خود آگاهی یابد.
نکته‌ای که باید مدنظر قرار داد این است که چگونه مغز به هنگام دریافت پاداش عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد؟ در واقع شخص به هنگام مشاهده کامپیوتر و دیدن عملکرد مثبت یا منفی خود، متوجه بازخورد دریافتی خود میشود.
نورفیدبک یک درمان غیرتهاجمی است که برای آموزش فعالیت‌های مغز توسط الکترودها به کار گرفته میشود. روانپزشکان در طی تحقیقات به دنبال این موضوع بوده‌اند که آیا استفاده از روش درمانی نورفیدبک مزایای بیشتری با خود به همراه دارد یا برای بیشتر افراد تحت درمان و تیم درمانی زیان‌هایی در پی دارد؟ پژوهش انجام یافته نشان داده است که نورفیدبک در بین عده‌ای از روانپزشکان به دلیل اینکه در این روش از هیچ گونه روش دارویی استفاده نمی‌‌‌شود از محبوبیت بسیاری برخوردار است چراکه تاثیرات مثبت آن را مشاهده کرده‌اند.
فرآیند درمان اختلال اضطرابی به این شکل است که فرد به طور کاملاً آگاهانه و به طور ارادی یاد می‌گیرد که چگونه بدون استفاده از هیچ‌گونه داروهای شیمیایی، اختلال اضطرابی خود را درمان کرده و به آن غلبه کند تا بتواند به نتیجه مطلوب و موردنظر برسد.
