استرس و اضطراب موضوعی است که مسلماً شما در طی دوران زندگی خود براساس شرایط مختلف با آن مواجه شده‌اید. از استرس قبل از امتحانات دوران کودکی گرفته تا مشکلات مالی در بزرگ سالی. اکثر مردم فکر می‌کنند زمانی که حرفی از استرس یا اضطراب به میان می‌آید منظور تنها چنین استرس‌های کوتاه مدت است. اما استرس و اضطراب از لحاظ پزشکی مقوله ایست فراتر و گسترده‌تر از چیزی که در عامه وجود دارد و در برخی مواقع به خاطر اثراتی که در زندگی شخصی و کاری فرد می‌گذارد نیاز به مداخله پزشکی و درمان دارد.
استرس پاسخ بدن شما نسبت به تهدیدات، چه واقعی و چه تخیلی می‌باشد و شما را برای مقابله با آن آماده می‌کند. زمانی که شما در شرایطی قرار می‌گیرید که چیزی جان، مال و … شما را تهدید می‌کند به طور طبیعی در بدنتان واکنش‌های شیمیایی اتفاق می‌افتد تا شما را برای مقابله با آن و یا به زبان علمی برای ستیز یا گریز آماده کند. در این زمان بدنتان سعی داردتا شما را از خطرات احتمالی آگاه کرده و خود را با شرایط تطبیق دهد. از جمله نشانه‌هایی از آماده شدن بدنتان می‌توان به افرایش ضربان قلب، بالا رفتن تعداد تنفس در دقیقه، افزایش فشار خون و انقباض ماهیچه هایتان اشاره کرد.
محرک‌های استرس زا برای هر کسی متفاوت است و امکان دارد آن‌قدر‌ها که یک مسئله برای شما ناراحت کننده و یا ترسناک است برای فردی دیگر نباشد. اما موضوع مهم این است که چطور با استرس خود روبرو می‌شوید. اگر نتوانید قضیه را حل کنید و از ادامه دار شدن آن جلوگیری کنید ممکن است بدنتان به این شرایط عادت کند و شما مجبور شوید با عوارض یا بیماری‌های جسمی و ذهنی دست و پنجه نرم کنید.
بین این دو پاسخ بدن شما نسبت به تهدیدات تفاوت نسبتاٌ ظریفی وجود دارد. مثلاً زمانی که شما به پایان مهلت تحویل پروژه‌تان نزدیک شده‌اید و هنوز آن را کامل نکرده‌اید یا زمانی که در حال جروبحث با کسی هستید که دوستش دارید دچار استرس می‌شوید. این نوع پاسخ بدن شما کوتاه مدت می‌باشد و بعد از، از بین رفتن منبع استرس زا به حالت عادی خود بر می‌گردید. اما ممکن است زمان‌هایی باشد که به مدت طولانی درگیر مسائلی هستید که برایتان آزار دهنده هستند. مثلاٌ ترس از فقر، از دست دادن رابطه با کسی که دوستش دارید، رفتارهای تبعیض آمیزی که در محل کار یا منزل با آن‌ها روبرو می‌شوید، ترس از بیماری خطرناک خودتان یا نزدیکانتان و … .
تمامی این موارد طولانی مدت هستند و حتی ممکن است بعد از حل شدن منبع استرس زا نیز همچنان باقی بمانند و فرصت لذت بردن از زندگی را از شما بگیرند. به این مفهوم که خطرات بیشتری نسبت به استرس دارد اضطراب می‌گویند.
استرس و اضطراب از مغز شما نشئت می‌گیرد. از آن جایی که مغزتان کنترل کننده سایر قسمت‌های بدن شما می‌باشد، علائمی که به دنبال استرس تجربه خواهید کرد جنبه‌های بسیاری، از جسمی گرفته تا روانی و رفتاری دارد که شامل موارد زیر هستند:
علائم احساسی استرس و اضطراب:
- به آسانی آشفته، ناامید و بد خلق شدن
- در هم شکسته شدن ناشی از از دست دادن کنترل اوضاع و تلاش برای به دست آوردن دوباره آن
- مشکل در ریلکس کردن و آرام سازی ذهن
- احساس بد نسبت به خودتان، احساس تنهایی، بی ارزشی و افسردگی
- دور شدن از اطرافیان
علائم فیزیکی استرس و اضطراب:
- انرژی کم
- سر درد
- ناراحتی گوارشی مثل اسهال، یبوست و حالت تهوع
- درد و تنش عضلانی
- درد قفسه سینه و ضربان قلب بالا
- بی خوابی
- ابتلای مکرر به سرماخوردگی و عفونت‌ها
- کاهش میل و توان جنسی
- عصبی بودن، لرزش، وز وز گوش، دست‌ها یا پاهای سرد و عرق کرده
- خشکی دهان و سختی در بلع
- سفتی فک و دندان‌قروچه
علائم شناختی استرس و اضطراب:
- نگرانی دائمی
- پرش افکار
- فراموشی و بی‌نظمی
- عدم توانایی تمرکز
- قضاوت کردن نادرست
- بدبین بودن یا همیشه نیمه خالی لیوان را نگاه کردن
علائم رفتاری استرس و اضطراب:
- تغییر در رژیم غذایی چه پر خوری و چه کم خوری
- عقب انداختن کارها و یا عدم مسئولیت پذیری
- مصرف زیاد الکل، مواد و یا سیگار
- نشان دادن رفتارهای عصبی مثل جویدن ناخن، تکان دادن زیاد دست‌ها یا پاها و قدم زدن چندین باره یک مسی
استرس و اضطراب در جای مناسب خود کاملاً عکس‌العمل حیاتی به شمار می‌آید اما اگر کنترل نشود و تا طولانی مدت ادامه یابد، شما را با مشکلات زیادی رو به رو خواهد کرد از جمله:
روش‌های جلوگیری از استرس و اضطراب:
درمان‌های دارویی:
اقدامات فوق بیشتر برای کاهش و بهبود استرس و اضطراب‌های گذرا به کار گرفته می‌شود، اما افرادی هستند که به اختلالات اضطرابی مبتلا می‌باشند. عمده‌ترین اختلالات اضطرابی عبارت‌اند از: اختلال پانیک (به تنهایی یا توأم با آگورافوبیا)، فوبیای اختصاصی و فوبیای اجتماعی، اختلال وسواسی- اجباری OCD، اختلال استرس پس از سانحه PTSD، اختلال اضطرابی GAD، اختلال فشار روانی حاد.
این افراد باید تحت کنترل پزشک یا روانپزشک قرار گیرند و طبق دستور پزشک معالج از دارو درمانی نیز استفاده کنند. این داروها شامل موارد زیر می باشند:
