سندرم خستگی مزمن ( CFS) نوعی اختلال پیچیدهای است که با خستگی شدید همراه است. سندرم خستگی به عنوان یک بیماری تحمل سیستمیک (SEID) یا آنسفالومیلیتیت میالژیک (ME) شناخته میشود. علت سندرم خستگی مزمن ناشناخته است، اگرچه در مورد آن تئوریهای بسیاری مانند عفونتهای ویروسی تا استرس روانی وجود دارد. به عقیده برخی از متخصصان ترکیبی از عوامل ممکن است باعث ایجاد این سندرم شود.
همچمنین هیچ آزمایش واحدی برای تأیید تشخیص سندرم خستگی وجود ندارد. این در حالی است که پزشک میتواند برای رد و یا تایید کردن بیماریهای دیگر که علائم مشابهی با این بیماری دارند، انواع آزمایشات پزشکی را تجویز کند.
سندرم خستگی مزمن یا مفرط (CFS) یک بیماری کمتر شناخته شده است که باعث خستگی بدنی و ذهنی میشود. این خستگیها در حدی است که انجام کارهای روزانه برای شما بسیار دشوار و یا حتی غیرممکن میشود و با استراحت کردن هم خستگی شما رفع نمیشود. در واقع سندرم خستگی مفرط، واکنش بدن به عوامل درونی و محیطی فرد میباشد. این بیماری در هر سنی از کودکی تا بزرگسالی رخ میدهد ولی این سندرم بین افراد ۳۰ تا ۵۰ ساله بیشتر مشاهده شده است. شیوع سندروم خستگی مزمن در زنان بیشتر از مردان میباشد.
همانطور که گفتیم علت سندروم خستگی مفرط هنوز مشخص نشده است. با این حال، بر اساس مشاهدات صورت گرفته توسط پزشکان، علت سندروم خستگی مزمن ممکن است به یک یا چند مورد از موارد زیر باشد مرتبط باشد:
از اصلیترین علائم سندرم خستگی مزمن، احساس خستگی شدیدی است که بیش از 6 ماه به طول میانجامد. سندرم خستگی با نشانهها و علائم زیادی همراه است که از فردی به فرد دیگر متفاوت میباشد. از مهمترین علائم سندروم خستگی مفرط میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
در صورتی که حداقل 4 مورد از موارد بالا را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کردید، احتمال دارد به سندرم خستگی مفرط مبتلا شده باشید. در این صورت توصیه میکنیم حتماٌ به پزشک مراجعه کنید.
پزشک شما با توجه به علائم بالا و طی یک دوره ۶ ماهه میتواند سندرم خستگی مفرط را تشخیص می دهد. او درباره مدت زمانی که این خستگی را داشتهاید، سابقه بیماریها و داروهایی که مصرف میکنید و سبک زندگی و کار شما و سوالاتی از این قیبل خواهد پرسید. برای تشخیص این بیماری آزمایشی وجود ندارد و تنها از طریق علائم قابل شناسایی میباشد. البته بیماریهای زیادی هستند که علائمی شبیه علائم سندرم خستگی مفرط را ایجاد میکنند.
برای پزشکان نیز تشخیص سندرم خستگی مزمن کار دشواری است، چرا که علائم و دلایل این بیماری متعدد میباشد. بنابراین خودتان نمیتوانید این بیماری را تشخیص دهید. درمان این بیماری نیز دشوار است و نیاز به زمان طولانی دارد پس با مشاهده علائم بالا هرچه سریعتر برای تشخیص و درمان آن باید به پزشک مراجعه نمایید.
علائم و دلایل ابتلا در هر بیمار نیز با بیمار دیگر متفاوت است. برای سندرم خستگی مزمن هنوز درمان خاصی وجود ندارد. اما روشهایی وجود دارد که استفاده از آنها میتواند علائم را کاهش دهد و سطح انرژی بدن بیمار را بالا برد. پزشک شما برای پیدا کردن بهترین روش درمان از آزمون و خطا استفاده خواهد کرد. بسیاری از افراد بعد از گذشت یک تا دو سال درمان بهبود مییابند. حتی ممکن است مجدداً به سندرم خستگی مزمن مبتلا نشوند.
اما در برخی از افراد نیز ممکن است تا چندین سال علائم خستگی مزمن هنوز قابل مشاهده باشد. بنابراین هر چقدر سریعتر بیماری تشخیص داده و درمان شود، طول مدت درمان کمتر و درمان راحتتر خواهد بود. با توجه به علائم فرد مبتلا به سندرم خستگی مزمن، برای درمان این بیماری از روشهای زیر استفاده می شود:
• نوشیدن آب در طول روز و به اندازه کافی برای رفع تشنگی بدن
• اصلاح رژیم غذایی برای تقویت بدن
• داشتن خواب کافی و مناسب حتی با تجویز قرص خوابآور
• کاهش استرس
• عدم مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر
• کاهش استرس
• ورزش کردن و فعالیتهای گروهی
• تجویز داروهای ضدافسردگی
همچنین کاهش استرس و ایجاد آرامش در زندگی از طریق بیوفیدبک، تنفس عمیق، ماساژ، مدیتیشن و یوگا میتواند به بیمار در کنترل شرایط موجود کمککننده باشد.
درمان دارویی سندرم خستگی مزمن
همانطور که ذکر شد سندرم خستگی مزمن را هیچ درمان یا داروی شناخته شدهای نمیتواند به طور کلی درمان کند. پیشنهاد مرکز کنترل بیماریها به افرادی که مبتلا به سندرم خستگی مزمن هستند این است که، یک گروه حمایتی از پزشکان، درمانگران و اعضای خانواده ایجاد کنند. این موضوع به این خاطر است که فرد مبتلا به سندرم نه تنها باید با خستگی شدید دست و پنجه نرم کند بلکه در مورد زمان رخ دادن نشانههای خاص مطمئن نخواهد بود.
خستگی زیاد میتواند تغییر در خلق و خو، تغییر در روابط بین دوستان و اعضای خانواده و وابستگی در فرد ایجاد کند. از آنجایی که هنوز برای این بیماری درمان خاصی کشف نشده است، انجام پژوهشهای لازم بر روی آن هنوز ادامه دارد. برخی از محققان در حال بررسی تاثیر استفاده از داروهای ضدویروسی برای افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن هستند.
اگرچه درمان سندرم خستگی مزمن ممکن نیست اما میتوان تا حدی نشانههای آن را بهبود بخشید. همچنین مصرف داروهای خاص برای کاهش درد و انجام درمان شناختی- رفتاری میتواند مفید واقع شود. همچنین بهتر است فرد مبتلا به این بیماری را از شرایط استرسزا و فعالیتهای چالش برانگیز دور نگه داشت. ناگفته نماند که شما باید سطح خستگی خود را بشناسید.