حافظه ما به شکل عجیب و اسرارآمیزی عمل می‌کند، اما با قاطعیت می‌توان گفت که وقتی نتوانید چیزی را به خاطر بیاورید، بسیار آزاردهنده خواهد بود. از بیست سالگی کاهش عملکرد حافظه شروع می‌شود و روند نزولی آن از 65 سالگی به بعد شدت می‌یابد. حافظه همانند یک کامپیوتر، به صورت یک سیستم پردازشی سراسری عمل می‌کند و محدود به یک نقطه خاص در مغز نمی‌باشد. فراموش نکنید که این سیستم پردازشی، با گذشت زمان دچار نقص و خطا خواهد شد.
دکتر لیندا ارکولی (Linda Ercoli) که در بخش عصب‌شناسی موسسه semel در دانشگاه کالیفرنیا مشغول به فعالیت است و دارای سابقه بیست‌ساله در مراقبت از بیماران مبتلابه دمانس (زوال عقل) می‌باشد، در این‌باره می‌گوید: با پیر شدن مغز، سلول‌هایی که به نواحی مختلف مغز ارتباط دارند و در یادآوری اطلاعات کمک می‌کنند نیز کاهش می‌یابند. برای اینکه از این سلول‌ها محافظت کنید، باید محرک‌های شناختی ذهن را بشناسید. دکتر ارکولی در این باره می‌گوید: “بهترین راه برای تقویت حافظه، استفاده آگاهانه و حداکثری از آن است.” دکتر ارکولی با استفاده از تخصص و تجربه خود در این زمینه، 11 تکنیک را برای تقویت حافظه توصیه می‌کند که در این مقاله به معرفی و بررسی آنها می‌پردازیم و شمامی‌توانید از آنها در برنامه روزمره خود استفاده کنید.
روشی هوشمند برای به یادآوردن کارهایی که باید در طول روز انجام دهید گروه‌بندی، طبقه‌بندی و یا تقسیم کردن است. در این روش شما می‌توانید موارد مرتبط با هم را در یک گروه (دسته) قرار دهید. برای مثال، برای اینکه خرید خود را فراموش نکنید می‌توانید با قرار دادن شیر، پنیر و تخم‌مرغ در یک لیست با عنوان “لبنیات” بر روی کاغذ یا در ذهن خود اطمینان داشته باشید. این تکنیک باعث می‌شود تا موارد موجود در هر دسته، بخشی از یک کد باشند. به کمک این روش این روش نیازی به یادآوری تک‌به‌تک موارد نخواهد بود، فقط کافی است تا دسته‌بندی‌ها (کدها) را به خاطر داشته باشید.
به یاد آوردن داستان‌ها همانند روش گروه‌بندی ساده‌تری است چراکه داستان‌ها حاوی رویدادهای به‌خصوصی هستند که در یک خط زمانی روی می‌‌دهند. به عنوان مثال فرض کنید که از خیابان واشنگتن به سمت چپ پیچیده و وارد اولین خیابان شده‌اید، برای به خاطر سپردن این مسیر می‌توانید این داستان را بسازید: جرج واشنگتن اولین رئیس‌جمهوری بود که کاخ سفید را ترک کرد.
برای اینکه ذهن شما مسائل را ساده‌تر به یاد آورد سعی کنید یک شخص، مکان یا چیزی به شخص، مکان و چیز دیگر را به هم ربط داده و به اطلاعات معنی و مفهوم دهید. مثلاً زمانی که شما به تازگی با فرانک آشنا شدید که یک لباس آبی به تن داشت می‌توانید آن را به عموی خود که اسمش فرانک است و عاشق رنگ آبی است ربط دهید. حالا فرانک جدید و فرانک قدیمی به هم مرتبط شده و نام فردی که به‌تازگی با آن آشنا شده‌اید در حافظه شما ثبت خواهد شد.
حتی اگر یکی از بخش‌های سخنرانی امروز صبح رئیس‌تان را هم به یاد نمی‌آورید؟ پس به توصیه دکتر ارکولی عمل کنید؛ یادداشت‌برداری کردن، اما به شیوه‌ای متفاوت و استراتژیک. وقتی کسی سخنرانی می‌کند، به او نگاه کرده و گوش کنید (وقتی اندام‌های حسی شما صدا را دریافت می‌کنند، شما در حقیقت مشغول یادداشت‌برداری با گوش‌هایتان هستید). چند لحظه‌ای به این اطلاعات فکر کنید، سپس نکات اصلی را یادداشت کرده تا نسخه‌ای خلاصه‌شده از مطالبی که متوجه شده‌اید را در اختیار داشته باشید.
برای سلامت حافظه، تحریک شناختی در طول زندگی کاملاً ضروری است. همواره ذهن برای یادآوری اطلاعاتی که برای شما معنی‌دار و خندهدار است، تمایل بیشتری دارد. پس سعی کنید اطلاعات را به شیوه‌ای خلاقانه و یا خندهدار به خاطر بسپارید. اگر پین کدتان را فراموش می‌کنید، سعی کنید به اعداد معنی دهید، مثلاً عدد 1023 که تاریخ خرید سیم‌کارت‌تان است (روز بیست و سوم ماه دهم).
دو نوع حافظه وجود دارد: حافظه کلامی (یادگیری آگاهانه) و حافظه حرکتی (حافظه عضلانی). تقویت حافظه حرکتی مثلاً با یادگیری نواختن یک ساز جدید، موجب شکل‌گیری اتصالات جدید و به وجود آمدن تحریکات فیزیکی و شیمیایی در مغز خواهد شد. دکتر ارکولی بافندگی را برای تقویت حافظه حرکتی توصیه می‌کند.
بازی‌های فکری که امروزه از محبوبیت زیادی برخوردار هستند، برای تقویت حافظه توصیه می‌شوند، براساس مطالعات انجام شده در سال 2015، بازی‌های ویدئویی به اندازه بازی‌های فکری، تأثیر مثبتی بر حافظه خواهند داشت. به‌ویژه بازی‌های ویدئویی اکشن تأثیر مثبت بیشتری دارند چراکه این قبیل بازی‌ها نیاز به تصمیم‌گیری سریع بازیکن‌ها و توجه به حجم زیادی از اطلاعات در لحظه دارند.
بیشتر فراموشی‌هایی که اتفاق می‌افتند در طی 24 ساعت پس از یادگیری است. بنابراین اگر میخواهید مطلب جدیدی را به خاطر بسپارید، در طول 24 ساعت مجدداً آن را مرور کنید. مطالعه مجدد یادداشت‌‌ها قبل از خواب یا مرور افرادی که در طول روز ملاقات کردیده‌اید، در تقویت حافظه بسیار موثر خواهد بود
اگر میخواهید حافظه شما بهترین کارآمد را داشته باشد از انجام همزمان چندین کار خودداری کنید، چرا که انجام چند کار به طور همزمان توجه شما را تقسیم خواهد کرد، در نتیجه حواس‌پرتی مانع شما در رسیدن به این هدف خواهد بود. ذهن ما ظرافت به خصوصی دارد، بنابراین هر چه تعداد کارهایی که در یک‌زمان انجام می‌دهید بیشتر باشد، میزان دقت و عملکرد شما در آنها نیز کاهش می‌یابد. به گفته دکتر اروکلی؛ ممکن است شما خود را به دلیل داشتن حافظه‌ای ضعیف سرزنش کنید، اما اکثر اوقات دلیل اصلی این مشکل، ظرفیت ذهن شما است. عادت کنید که هنگام ملاقات، لپ‌تاپ خود را خاموش‌کنید یا هنگام صحبت کردن با دوست خود، از تماشای تلویزیون خودداری کنید.
برای یادآوری اطلاعات استفاده از کلمات اختصاری روشی فوق‌العاده به شمار می‌‌آید. کلمه اختصاری ممکن است یک کلمه واقعی یا بی‌معنی باشد. شما فقط به تلفظ کردن آن کلمه نیاز دارید. برای ساخت یک کلمه اختصاری، وقایع را بنویسید و زیر حرف اول هر رویداد خط بکشید. به عنوان مثال، برای به خاطر سپردن اسامی مشتریان خود؛Paul Leah ، Anna و Tom می‌توانید به کلمه “PLANT” فکر کنید.
استفاده از تبلیغات بازرگانی ریتمیک و آهنگین بی‌‌دلیل نیست. تجربه نشان داده ساده‌ترین راه برای یادآوری مطالب، همراه کردن آنها با شعر یا موسیقی می‌باشد (مانند یادگیری حروف الفبا). بهتر است برای حفظ یک سری داده یا یک لیست، آنها را روی یکی از آهنگ‌هایی که دوست دارید، قرار دهید.
به اعتقاد دکتر ارکولی؛ برای یادگیری عادات و مهارت‌های جدید هیچ‌گاه دیر نیست. بنابراین اگر هنوز به توانایی خود در کسب عادت‌های تقویت‌کننده حافظه شک دارید، بدانید که کاملاً در اشتباه هستید.
